Tên miền và thương hiệu - Vấn đề mang tính thời sự

Chỉ cần nhập từ khóa “Tranh chấp tên miền Việt Nam” và chỉ trong vài giây, công cụ tìm kiếm Google sẽ cung cấp cho bạn gần 1,5 triệu kết quả liên quan. Con số này dường như đã phản ánh mức độ phổ biến của một chủ đề không mới nhưng chưa bao giờ lỗi thời trong sự phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử hiện nay.

Tên miền Internet, theo văn bản số TT09/2008/TT-BTTTT của Bộ Thông tin và Truyền thông, là tên dùng để xác định địa chỉ Internet của máy chủ, bao gồm một dãy các ký tự cách nhau bằng dấu chấm “.” . Theo định nghĩa của Tổ chức Sở hữu Trí tuệ Thế giới (WIPO), nhãn hiệu là một nhãn hiệu duy nhất dùng để xác định sản phẩm, dịch vụ do cá nhân, tổ chức sản xuất hoặc cung cấp.

Vì vậy, tên miền và thương hiệu là hai khái niệm hoàn toàn độc lập. Tên miền không chịu sự điều chỉnh của Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam. Nhưng, trên thực tế, thương hiệu bảo vệ công việc kinh doanh trong xã hội thực còn tên miền bảo vệ thương hiệu trong xã hội ảo trên mạng Internet. Như vậy, việc đăng ký tên miền có thương hiệu thực chất cũng là bảo vệ công việc kinh doanh của mỗi chủ thể.

Quyền lợi và trách nhiệm

Khi nói đến vấn đề tranh chấp tên miền và thương hiệu, theo quy định của pháp luật Việt Nam nói riêng và thông lệ quốc tế nói chung thì đây dường như là 2 đối tượng không có sự liên quan đến nhau cho lắm. Bởi theo quy định, nếu nhãn hiệu được hiểu là các dấu hiệu có chức năng chính là phân biệt hàng hóa, dịch vụ của các cá nhân và tổ chức khác nhau, thì tên miền lại được sử dụng với chức năng định danh địa chỉ Internet.

Theo định nghĩa trên, thực sự có sự khác biệt giữa nhãn hiệu và tên miền là về chức năng và môi trường sử dụng. Nhận định này không thể chối cãi về mặt pháp luật, nhưng trên thực tế giữa chúng có mối quan hệ đặc biệt chặt chẽ. Có thể hiểu rằng nhãn hiệu luôn gắn với một hoặc nhiều hàng hóa, dịch vụ cụ thể. Để một doanh nghiệp kinh doanh suôn sẻ, ngoài những yêu cầu về mẫu mã, công năng, chất lượng sản phẩm thì hoạt động quảng bá thương hiệu cũng là vấn đề không thể không quan tâm. Trong thời đại công nghệ số ngày nay, việc quảng bá hàng hóa, dịch vụ thông qua mạng Internet là một giải pháp hiệu quả và nhanh chóng, nhưng để làm được điều này thì việc sở hữu một tên miền là điều cần thiết. Như mọi khi, nếu bạn cần một thứ gì đó, bạn phải tìm kiếm thông tin về nó trên mạng. Ví dụ, nếu bạn muốn mua rượu táo mèo, bạn sẽ tìm kiếm từ khóa “rượu táo mèo”. Cũng chính vì thói quen này của người tiêu dùng mà các doanh nghiệp thường chọn tên miền quảng bá sản phẩm cũng chính là tên nhãn hiệu, thương hiệu của sản phẩm đó. Sự nhất quán giữa tên miền và nhãn hiệu đã tạo nên tính nhất quán của bộ nhận diện thương hiệu. Và xuất phát từ điểm nhất quán này không ít cá nhân, tổ chức đã sử dụng tên miền chính là tên nhãn hiệu và đăng ký nhãn hiệu bằng tên miền.

Như vậy, từ thực tế này, những quy định về tên miền và nhãn hiệu cũng cần phải có những điểm nhất quán nhất định. Theo quy định về việc đăng ký tên miền, nguyên tắc để các cơ quan quản lý xem xét và cho phép đăng ký tên miền là “Đăng ký trước thì được sử dụng trước”, nên đôi khi tên miền được chủ sở hữu này đăng ký trước lại gây ra sự nhầm lẫn với nhãn hiệu hay tên thương mại của một chủ sở hữu khác đăng ký sau. Tiếp đến là quy định về quyền sở hữu Trí tuệ, mặc dù Điều 130 Luật Sở hữu trí tuệ đã chạm đến vấn đề khá nhạy cảm giữa nhãn hiệu và tên miền khi quy định việc “sử dụng tên miền trùng hoặc tương tự gây nhầm lẫn với nhãn hiệu, tên thương mại được bảo hộ của người khác hoặc chỉ dẫn địa lý mà mình không có quyền sử dụng nhằm mục đích chiếm giữ tên miền, lợi dụng hoặc làm thiệt hại đến uy tín, danh tiếng của nhãn hiệu, tên thương mại, chỉ dẫn địa lý tương ứng” là một trong những hành vi cạnh tranh không lành mạnh, nhưng cũng chỉ mới “chạm” tới vấn đề mà chưa thực sự giải quyết vấn đề. Các định nghĩa có liên quan cũng như chế tài cụ thể vẫn chưa được làm rõ trong trường hợp này.

Và từ chính những điểm hạn chế này của hệ thống quy phạm mà trong những năm gần đây ở Việt Nam diễn ra không ít những vụ tranh chấp thương hiệu và tên miền đình đám, và nạn nhân không chỉ có các doanh nghiệp trong nước như Trung Nguyên, Vietcombank mà còn có cả các tên tuổi lớn của nước ngoài như Samsung, Nokia, Heineken, Tiger Beer, Ford, Visa…

Linh hoạt trong việc bảo vệ tên miền

Với sự phát triển mạnh mẽ của Internet và các phương tiện truyền thông xã hội, những “nạn nhân” của tranh chấp tên miền phải chịu trách nhiệm về sự lơ là, chủ quan của mình trong việc bảo vệ lợi ích của chính mình. Các chuyên gia thương mại điện tử cho rằng các cá nhân, tổ chức và công ty phải tự mình tìm hiểu tình hình thực tế, nắm vững các quy định của pháp luật hiện hành, ứng phó linh hoạt với hành động của mình, bảo vệ thương hiệu và tên miền của mình. Việc đăng ký nhãn hiệu và tên miền là rất cần nhưng chưa đủ mà mối quan hệ giữa hai yếu tố này cần được bảo hộ một cách đồng bộ và thống nhất.

Mặc dù nhãn hiệu thuộc sở hữu của công ty, nhưng công ty nên đăng ký càng sớm càng tốt quyền của chủ sở hữu đối với tên miền có từ khóa tương tự với nhãn hiệu, ngược lại, trong trường hợp đăng ký tên miền, thủ tục tương tự phải theo sau. Bảo hộ nhãn hiệu cùng tên. Trên thực tế, chi phí doanh nghiệp bỏ ra để thực hiện việc đăng ký, bảo hộ các đối tượng nói trên không đáng kể, còn chi phí để giải quyết các cuộc tranh chấp (khi xảy ra) có thể cao gấp hàng trăm, hàng ngàn lần mà kết quả vẫn không như ý muốn.

Từ những bài học về tranh chấp tên miền ở Việt Nam, giới chuyên gia tư vấn rằng các cá nhân, tổ chức và doanh nghiệp cần quan tâm hơn nữa đến việc bảo vệ tên miền. Trước hết, hãy bắt đầu bằng việc chọn những thương hiệu và tên miền của riêng mình. Kế tiếp, hãy luôn tra cứu trước khi đăng ký tên miền hoặc nhãn hiệu. Sau đó là tiến hành việc đăng ký tên miền kiểu “bao vây”, để không ai có thể đăng ký tên miền giống của tổ chức, doanh nghiệp của bạn về cả cách viết lẫn cách đọc; theo dõi và thực thi quyền sở hữu tên miền một cách triệt để, và cuối cùng, nhờ đến các cơ quan tư vấn về luật pháp khi thấy có yếu tố xâm phạm.

Nếu quý khách đang khởi nghiệp trong lĩnh vực đặc sản, ẩm thực vui lòng liên hệ ngay với SaigonDomains.com - 0901 486 486 để được tư vấn và phục vụ nhanh nhất!