Đặc sản xôi trám đen chỉ có vào mùa thu của người Tày ở Thái Nguyên

Tác giả: Anna Ngày đăng: 03/11/2025

Xôi trám đen với hương vị dẻo, thơm, bùi bùi quyện với chút béo ngậy của mỡ gà… .

Đây là đặc sản chỉ có vào mùa thu của người Tày ở Thái Nguyên khiến ai nếm thử lần đầu cũng khen nức nở.

Đặc sản xôi trám đen ăn một lần là nhớ mãi vị bùi béo, thơm ngon (Hình ảnh: st)

Trám đen - Loại quả đặc sản nổi tiếng của vùng núi phía Bắc

Nếu có dịp đến với Thái Nguyên vào mùa thu, bạn sẽ bắt gặp hình ảnh các gia đình ngồi bên bếp lửa trên hiên nhà sàn, quây quần cùng nhau với mâm cơm truyền thống. Các món ngon thường xuất hiện gồm cá chép om dấm bỗng, thịt lợn bản xào măng chua... Trong đó, đặc biệt nhất là xôi trám đen - món ăn chỉ có vào mùa thu.

Trám đen là một loại quả đặc sản của các tỉnh miền núi trung du phía Bắc như Thái Nguyên, Phú Thọ, Cao Bằng, Bắc Ninh (Bắc Giang cũ)… Quả trám có hình thoi, thon dài ở hai đầu. Từ xưa, loại quả này đã được người dân chế biến thành nhiều món ăn ngon như thịt kho trám, xôi trám, kho cá…

Quả trám đen có nhiều ở các tỉnh phía Bắc.

Xôi trám đen vốn là món ngon dân dã được làm từ gạo nếp và phần thịt của quả trám đen. Mỗi độ thu về, khi quả trám được thu hoạch, cũng là lúc bà con làng Thái Hải lại cùng nhau làm xôi trám mời du khách gần xa đến làng.

Cách nấu xôi trám đen

Nấu xôi trám cũng lắm kỳ-- công, quả trám sau khi được hái về cần om cho phần thịt tách ra khỏi hạt. Đây cũng là công đoạn khó nhất, làm không khéo phần thịt cứng lại sẽ không thể làm xôi.

Phần thịt trám sau khi lấy ra được nêm nếm gia vị, xào thơm với mỡ gà, để riêng vào tô sạch. Mỡ gà chính là "chìa khóa" giúp món xôi thêm thơm ngậy, hấp dẫn.

Nguyên liêu chính xôi trám đen là nếp nướng và quả trám đã om, tách hạt.

Tiếp đó, gạo nếp nương sau khi được ngâm đến độ nhất định, sẽ đồ trong chõ đến khi dậy mùi thơm, hạt xôi chín dẻo không bị nát. Khi đó xôi được đổ ra khay lá chuối, trộn nhanh tay với phần thịt trám đã được sơ chế trước đó.

Khay xôi trám nóng hổi, bốc khói nghi ngút làm bụng của bất cứ ai có mặt bên gian bếp cũng sôi èo èo, không cưỡng nổi mà lấy tay véo ngay một miếng xôi.

Ai mà đã từng ăn là nhớ mãi chẳng quên!